Forum koła naukowego prawa konstytucyjnego UŁ

Robert Trzaskowski

Na najbliższym zebraniu merytorycznie mamy zajać się tematem rozdziału Państwa i Kościoła. Jest on bardzo aktualny za sprawą takich wydarzeń jak spór wokół Krzyża przed Pałacem Prezydenckim (jak ujęła to jedna osoba na ostatnim zebraniu, tematem będzie pytanie: gdzie jest krzyż? Smile

), czy też Komisji ds. zwort majątku kościelnego. Dlatego na następny raz mamy zapoznać się z konkordatem i ustawami regulującymi wzajemne stosunki państwa i kościoła, nie tylko katolickiego, ale i innych, jak również państwa ze związkami wyznaniowymi. Jednak proponuję dyskusję rozpocząć już na forum od pytania bardzo ogólnego i abstrakcyjnego. Czy uważacie, że zgodnie z polską Konstytucją RP jest państwem laickim? A może słyszeliście jak to jest uregulowane w Niemczech albo Francji? A w Turcji? Co sądzicie?

Aleksandra Pietras

Myślę, że Polska nie jest do końca państwem świeckim, chociaż obszerniej na ten temat wypowiem się dopiero po przeczytaniu konstytucji i konkordatu. Jeśli chodzi o regulację stosunków pomiędzy państwem i kościołem we Francji, to obowiązuje tam zasada świeckości państwa, przybierająca formy radykalnego laicyzmu. Swoboda kultu ogranicza się do sfery prywatnej, zakazane jest natomiast manifestowanie przynależności religijnej poprzez symbole religijne w przestrzeni publicznej. We Francji jednostki administracyjne kościoła funkcjonują jako diecezjalne stowarzyszenia kultowe, a zakony są rejestrowane na prawach stowarzyszeń pożytku publicznego. Kościół nie jest więc podmiotem prawa publicznego, co wcale nie oznacza, że nie istnieje współpraca między państwem, a kościołem, czego przykładem jest m.in. fakt, iż przedstawiciele Kościoła rzymskokatolickiego, jak również innych wyznań zasiadają w państwowej Radzie Bioetycznej. Turcja, mimo iż w przeważającej większości żyją tam wyznawcy islamu, jest państwem świeckim (przynajmniej formalnie). Myślę, że jest jednak możliwy zwrot Turcji w kierunku radykalnych państw islamskich w sytuacji, gdy pomimo swych aspiracji Turcja nie stanie się członkiem UE (choć na ile te aspiracje są rzeczywiste to także kwestia dyskusyjna). W Niemczech, zgodnie z ustawą zasadniczą obowiązuje rozdział Kościoła od państwa, choć konstytucja gwarantuje współpracę między stronami zarówno w odniesieniu do Kościoła rzymskokatolickiego, jak i ewangelickiego. Ten system określić możemy mianem przyjaznego rozdziału. Zazwyczaj państwa wyznaniowe są kojarzone z krajami muzułmańskimi, ale sądzę, że równie ciekawym przykładem może być prawosławna Grecja, a także kraje tradycji protestanckiej.

Krzysiek K

Witam !
Na początku dyskusji chwiałbym zauważyć podstawową kwestie. Czym innym jest dyskusja o stosunkach Państwo – Kościół ujęciu konstytucyjnym, a czym innym o wpływie Kościoła na politykę. Kościół jak każda organizacja społeczna ma prawo wypowiadać się w sprawach publicznych np. ustawy antyaborcyjnej. Jeśli politycy słuchają tego głosu to znaczy, iż uznają, że takie jest oczekiwanie elektorat tego (i wcale się nie dziwie, Kościół to największa organizacja społeczne w tym kraju, być może to się nie długo zmieni, ale na razie tak jest) w takim razie są to normalne reguły demokratyczne. I nie ma żadnych postaw żeby odbierać prawo wypowiadania się Kościołowi w tej czy innej kwestii publicznej. We Francji politycy nie słuchają Kościoła bo nie ma takiego oczekiwania elektoratu. Ostatnio niektóre siły polityczne zaczęły głosić hasła antykościelne i zobaczymy jaki będzie odzew elektoratu.
My mamy się zając relacjami prawnymi: zgodność Konkordatu z Konstytucją, sposób finansowania nauki religii, posług duchownych w szpitalach, w wojsku, obecność symboli religijnych w urzędach.
Na marginesie możecie się (szczególnie osoby identyfikujące się z Kościołem) zastanowić czy system niemiecki – podatek kościelny nie byłby lepszy dla samego Kościoła (większa przejrzystość, kontrola wiernych….), ale to jest temat naszej dyskusji tylko moje podsunięcie wam tematu do własnych przemyśleń.
Proszę więc żebyśmy nie dyskutowali o aborcji, eutanazji, bo to nie jest temat tej dyskusji, jeżeli będziecie chcieli możemy jedną z następnych debat tym zagadnieniom poświęcić.
Życzę owocnych rozważań.
Pozdrawiam wszystkich
Krzysiek Kurowski